Kripto piyasalarda kimi kripto paralar yatırım amacına hizmet ederken aynı zamanda yatırım işlerini kolaylaştırmaktadır. Stablecoin’ler de tam bu tanıma uyan kripto paralar arasında yer aldığı gibi aslında yatırımcılar çok farkında olmasalar da en çok alımı ve satımı yapılan kripto paralar arasındadır.
En çok alım ve satımı yapılan kripto paralar arasında yer alsa da stablecoin nedir sorusu da bir o kadar sıkça sorulan bir sorudur çünkü farkında olunmadan çok fazla kullanılan kripto paralar oldukları için stablecoin terimi insanlara bambaşka bir kripto para türü gibi gelmektedir.
Bu makalemizde sizlere stablecoin nedir, ne işe yarar, nereden alınır, nasıl alınır ve stablecoin’ler hangileridir sorularının cevaplarıyla birlikte stablecoin’ler hakkında tüm detaylı bilgileri aktarmaya çalışacağız.
Stablecoin Nedir?
Stablecoin; bir itibari paranın, emtianın veya kripto para biriminin sabit fiyatına endekslenmiş bir tür kripto para birimidir.
Bir stablecoin’in değeri tipik olarak belirli bir itibari para birimine veya emtiaya sabitlenir. Büyük oranda ABD Doları’na sabitlenen ancak başka itibari paralara ve emtialara sabitlenmiş çeşitlerinin de bulunduğu stablecoin’lerin kurulumunda, kripto para biriminin bir birimi tipik olarak itibari para biriminin bir birimine eşittir.
Bitcoin ve altcoin sınıfındaki stablecoin olmayan kripto paralar gibi son derece değişken kripto para birimlerinden stablecoin’leri ayıran en temel özellik ise stablecoin’lerin fiyatının dalgalanması amaçlanmamıştır.
Stablecoin’lere verilebilecek en çok bilinen ve net örnek Tether (USDT) olacaktır. Tether (USDT) bir stablecoin’dir ve değeri her zaman ABD Doları’na eşdeğer bir kripto para birimidir. Dolayısıyla Tether (USDT)’nin fiyat hareketleri ne olursa olsun 1 ABD Doları’na eşit olacaktır ve fiyat dalgalanması tamamen ABD Doları dışındaki Türk Lirası, Euro vb. farklı itibari para birimlerine göre değişkenlik gösterecektir. Bunun dışında ise Tether’in USDT’si daima 1 USD olarak sabit kalacaktır.
Stablecoin’ler Ne İşe Yarar?
Stablecoin’lerin en belirgin avantajları; volatiliteye dayanacak şekilde inşa edilmiş olmaları, hareketlilik ve erişilebilirlik sunabilmeleridir. Başka bir deyişle stablecoin’ler merkezi olmayan sıfıra yakın oynaklığa sahip bir kripto para birimleridir. Özerklik sahibi olan stablecoin’ler her ne kadar bir itibari para birimine sabitlenmiş olsalar da merkezi bir sisteme veya kuruma bağlı değillerdir.
Stablecoin’lerin yatırımcılar arasında popüler olmasının birkaç nedeni daha vardır. Bu nedenlerden biri stablecoin’lerin geleneksel finansal işlemlere kıyasla daha hızlı para transferlerine izin vermeleri ve finansal hizmet ücretlerinden tasarruf ile birlikte finansal verilerin gizliliğini sağlamalarıdır.
Örnekleyecek olursak bir yerden başka bir yere itibari para gönderilmesi gerekiyorsa ancak bunun hem en hızlı şekilde hem de finansal veriler gizlenecek şekilde sağlanması isteniyorsa ilgili itibari paraya sabitlenmiş stablecoin’lerden biri tercih edilebilir. Bu sayede blok zincirinde itibari para birimlerinin kripto haline dönüşmüş halleri olan stablecoin’ler kullanılarak işlem gerçekleştirildiği için finansal verilerin gizliliği korunacak ve aynı zamanda çok hızlı bir transfer deneyimi yaşanacaktır.
Bir diğer önemli avantaj stablecoin’ler kullanılarak yapılan transfer ve ödeme işlemlerinde finansal hizmet ücretlerinden neredeyse tamamen tasarruf edilmesidir. Özellikle uluslararası para transferlerinde ortaya çıkan yüksek transfer ücretlerinden stablecoin’ler sayesinde ciddi anlamda tasarruf sağlanabilmektedir.
Stablecoin’leri avantajlı yapan başka bir özellik de 7/24 işlem yapılabilir olmalarıdır. Bunu da detaylı bir şekilde açıklama gerekirse eğer bilindiği üzere geleneksel finans piyasaları ve kuruluşları belli bir mesai saat aralığına ve mesai günlerine sahiptir. Dolayısıyla da bu mesai saatleri ve günleri dışında yapılması gereken işlemlerde çok ciddi finansal ücretler doğabilmektedir. Kripto dünyası ise 7/24 aktif bir piyasa olduğundan ve finansal ücretler çok daha düşük olduğundan stablecoin’ler ile 7/24 döviz alım ve satım işlemi yapılabilmektedir.
Stablecoin’lerin bahsetmemiz gereken ve aynı zamanda en çok kullanılan kripto para birimleri olmasını sağlayan bir avantajı ise kripto borsalarda listelenen tüm kripto para birimlerinin ilk olarak USDT, BUSD gibi stablecoin’lere bağlı paritelerden girmiş olmalarıdır. Örneğin Bitcoin almak için büyük oranda yatırımcılar BTC/USDT veya BTC/BUSD paritesini kullanırlar. Bu nedenle de Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinde alım ve satım işlemleri için tüm yatırımcılar cüzdanlarında USDT, BUSD, USDC gibi stablecoin tutarlar.
Bu özellikleri doğrultusunda stablecoin’ler başta Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin aksine tam anlamıyla kripto para yatırımı kategorisine girmemektedir. Daha çok kripto piyasalarda yer alan yatırımın itibari para birimine bağlı olarak değerini korumaya yarayan stablecoin’ler yatırım açısından düşünecek olursak endekslendikleri itibari para birimi dışındaki diğer itibari paralara karşı bir yatırım olarak düşünülebilir. Yani bankadan ya da döviz bürosundan döviz almak yerine ABD Doları’na bağlı bir stablecoin satın alarak Türk Lirası, Euro, Sterlin gibi itibari paralara yönelik bir yatırım yapılabilir.
Stablecoin’leri bir dijital para biçimi olarak düşünmek akıllıca olacaktır. Bununla birlikte, sabit bir fiyata ve bir itibari para birimine endekslenmiş olmasına rağmen, yine de stablecoin’ler birer kripto para birimi olarak tanımlanmaktadır.
Son olarak stablecoin’ler, şartları yerine getirildiğinde otomatik olarak yürütülen bir tür elektronik sözleşme olan akıllı sözleşmelerle de kullanılabilir.
Stablecoin’lerin Riskleri Nelerdir?
İlk bakışta, avantajları ve özellikleri açısından stablecoin‘ler yatırımcılara ve kripto piyasalarla ilgilenen kullanıcılara düşük riskli görünebilir. Diğer kripto para birimleriyle karşılaştırıldığında gerçekten de stablecoin’ler oldukça düşük risklidirler ancak sıfır riske sahip değiller ve mutlaka belli riskler barındırmaktadırlar.
Öncelikle diğer kripto para birimleri gibi stablecoin’ler de güvenli bir kripto cüzdan veya kripto borsada muhafaza edilmelidir. Aksi takdirde stablecoin’lerin tutulduğu kripto cüzdan ya da borsa yeterince güvenli değilse sahip olunan tüm paranın kaybolma riski oldukça yüksektir.
Başka bir risk ise her ne kadar merkeziyetsiz ve itibari bir paraya sabitlenmiş olsalar da stablecoin’ler bir yönetim mekanizmasına sahiptirler. Stablecoin’ler, kurucuları tarafından kişi ve kurum talepleri doğrultusunda üretildiğinden tam anlamıyla otonom bir yapıya sahip değillerdir. Dolayısıyla da tercih edilecek olan stablecoin ile ilgili hem kurucuların hem de stablecoin geçerliliğinin mutlaka araştırılması ve tercihlerin daima güvenilir stablecoin’lerden yana kullanılması gerekmektedir.
Stablecoin ekosisteminin önemli bir unsuru, o stablecoin’i destekleyen rezervlerdir. Bu rezervler, bir stablecoin’in değerindeki son dayanak noktasıdır. Onlar olmadan, kripto para veren kuruluş, bir stablecoin’in değerine tam anlamıyla garanti veremez.
Stablecoin Nasıl Üretilir ve Yakılır?
Stablecoin üretimi oldukça anlaşılır ve düzenli bir işleyiş mekanizmasına sahiptir.
Kişi veya kurumlardan gelen talepler doğrultusunda talep edilen miktarda stablecoin, kurucu ve üretici firma tarafından blok zincirde üretilir ve sabitlendiği itibari para biriminin değerine göre karşılığı alınarak teslim edilir.
Tam tersi olarak da artık ihtiyaç duyulmayan stablecoin’ler kurucu ve üretici firmaya verilerek karşılık değeri alınır ve boşa çıkan stablecoin’ler blok zincirinde geri dönüştürülemez şekilde yakılır.
Stablecoin’lerin piyasada mutlaka bir karşılığı olması gerektiğinden piyasa karşılığının üzerinde üretilmesi mümkün değildir. Kurucu ve üreticiler bunu farkında olmadan dahi yaptıkları takdirde ciddi cezalarla karşılaşabilmektedir ki bunun örnekleri yaşanmıştır.
Stablecoin Nereden ve Nasıl Alınır?
Stablecoin ile bir kripto para birimini satın almak arasında hiçbir fark yoktur.
Başka bir deyişle Bitcoin ve altcoin nasıl merkezi ya da merkeziyetsiz kripto borsalardan satın alınabiliyorsa stablecoin’ler de aynı yöntemlerle satın alınabilmektedir.
Bu noktada ise yapılması gereken tercih hangi stablecoin satın alınacaksa o stablecoin’in yer aldığı kripto borsanın tercih edilmesidir. USDT ve USDC gibi en çok kullanılan stablecoin’ler büyük oranda tüm kripto borsalarda yer alıyorken sadece belli bir borsalarda yer alan stablecoin’ler de mevcuttur ve belli borsalarda yer alan stablecoin’lerden satın alınmak isteniyorsa bu durumda kripto borsa tercihini bu yönde belirlemek gerekir.
Eğer en popüler stablecoin’lerin yer aldığı, işlem hacmi yüksek ve güvenilir bir kripto borsa tercih etmek istiyorsanız Binance Borsası’nı tercih edebilirsiniz. Binance Borsası’nda hemen hesap oluşturmak ve stablecoin satın almak için buraya tıklayabilirsiniz.
Stablecoin’ler Hangileridir?
Kripto piyasalarda oldukça fazla stablecoin kategorisine giren kripto paralar mevcuttur. Bunların çok büyük bir bölümü ABD Doları (USD)’na sabitlenmiştir. USD’ye sabitlenmiş en popüler stablecoin’leri listeleyecek olursak şu şekilde listeleyebiliriz:
- Tether (USDT)
- USD Coin (USDC)
- Binance USD (BUSD)
- Terra USD (UST)
- Dai (DAI)
- TrueUSD (TUSD)
- Pax Dollar (USDP)
- HUSD (HUSD)
- Gemini Dollar (GUSD)
ABD Doları dışında başka itibari para birimlerine endekslenmiş stablecoin’ler de mevcuttur. Örneğin Stasis Euro (EURS), Euro itibari para birimine sabitlenmiş bir stablecoin iken Italian Lira (ITL) İtalya Lirasına ve BiLira (TRYB) ile TRYC Coin Türk Lirası’na sabitlenmiş stablecoin’lerdir.
İtibari para birimleri dışında farklı kripto para birimlerine veya DeFi protokollerine sabitlenmiş ve değerini bu sabitlendikleri kripto para birimleri ve protokollere paralel olarak değişen stablecoin’ler de mevcuttur.
